Systemisch werk is de basis van familie- en organisatieopstellingen. Een opstelling is een methode die niet zichtbare patronen zichtbaar maakt. Patronen die jou, je werk, een team of een organisatie beïnvloeden. Je krijgt inzicht in vraagstukken en thema’s en het geeft een oplossingsrichting voor problemen die er spelen.

De opstellingsmethode is gebaseerd op systemisch werk. Systemisch werk gaat er van uit dat ons leven zich afspeelt in systemen. Het belangrijkste systeem is je familiesysteem. Daarnaast zijn er systemen, zoals bijvoorbeeld: een gezin, een school, een vereniging of een organisatie. Binnen een systeem gelden drie basisprincipes:

1. Binding

Iedereen die bij het systeem hoort, heeft recht op zijn eigen plek. Ook als iemand niet meer leeft, vergeten of buitengesloten is. Je kunt zelf nooit uit het systeem van je familie stappen, ook al emigreer je of verbreek je het contact. Je eigen plek is belangrijk. Dit is de plek waar je op je best bent. In een familie heeft iedereen een natuurlijke eigen plek. Bij organisaties is dit onduidelijker en anders, doordat je zelf bepaalt of je er gaat werken. Daarnaast komen en gaan medewerkers. Je plek en positie is gekoppeld aan een taak.

2. Ordening

In een systeem geldt een bepaalde ordening. Er is een hiërarchie, de oudere heeft voorrang op de jongere. In een familie en gezin is er een natuurlijke rangorde. Overledenen (en soms miskramen) horen er ook bij. In een organisatie is het bijvoorbeeld afhankelijk van anciënniteit (leeftijd, dienstjaren), competenties (vaardigheden, vakbekwaamheid) en functie (hiërarchie: leidinggevende, medewerker).

3. Balans

Er is een balans of evenwicht tussen geven en nemen, uitgezonderd ouders en kinderen: ouders geven en kinderen nemen. Er ontstaat disbalans of schuld als het evenwicht in geven en nemen niet in balans is. De relatie kan hierdoor in ‘gevaar’ komen.

Elke verandering binnen het systeem kan het evenwicht van de leden verstoren. Je kunt bijvoorbeeld onbewust van je plek gaan om het systeem compleet te houden of om aan verwachtingen te voldoen. Ook gelden er vaak onbesproken regels en omgangsvormen. Zoals bijvoorbeeld: “Daar hebben we het niet meer over” of “Er wordt over elkaar gepraat in plaats van met elkaar”. Dit kan bepalend zijn in relaties, verbindingen en samenwerkingen. Vaak onbewust ben je loyaal aan de ‘regels en omgangsvormen’ binnen het systeem.

Bij systemisch werk kijk je naar het grote geheel. Je brengt patronen, dynamieken en verstrikkingen aan het licht. Hierdoor nemen spanningen af en los je conflicten op. Er ontstaat ruimte voor verbinding, rust, opbouwen en groei.

Eric de Waard van de Waard coaching legt uit wat systemisch werk is:

Barbara Hoogenboom van het Bert Hellinger Instituut legt in deze video uit wat nu het verschil is tussen familie- en organisatieopstellingen:

Wil je meer over opstellingen weten?

Kijk bij mijn aanbod voor meer informatie. Voor persoonlijke vraagstukken, kijk bij familieopstellingen. Voor werkgerelateerde vraagstukken, ga naar organisatieopstellingen.